Η «καρδιά» μιας δορυφορικής εγκατάστασης και το πιο πολύπλοκο εξωτερικό κομμάτι της είναι το LNB, δηλαδή το εξάρτημα που τοποθετείται σε ένα πολύ συγκεκριμένο σημείο του δορυφορικού κατόπτρου, το σημείο εστίασης, ώστε να συγκεντρώνει όλο το ανακλώμενο ηλεκτρομαγνητικό κύμα που συλλαμβάνει η κατοπτρική επιφάνεια (δηλαδή ουσιαστικά να κάνει την δορυφορική λήψη).
Το ακατέργαστο αυτό συγκεντρωμένο σήμα, το LNB επεξεργάζεται με δύο τρόπους. Ενισχύει τη χρήσιμη, αλλά πολύ ασθενική ηλεκτρομαγνητική (συλληφθείσα από το κάτοπτρο) ακτινοβολία και στη συνέχεια την υποβιβάζει σε χαμηλότερες συχνότητες (που ονομάζουμε μέσες ή ενδιάμεσες (IF)), για να μπορούν να οδηγηθούν σε έναν δορυφορικό δέκτη με ένα απλό ομοαξονικό καλώδιο.
Το LNB (Low Noise Block), -όπως ακριβώς προδίδει και το όνομα του- είναι μία μονάδα χαμηλού θορύβου που σκοπό έχει τη λήψη, την ενίσχυση και τη μετατροπή των υπερύψηλων συχνότητας κυμάτων (συχνότητες των 120 GHz από τους δορυφόρους που «φέρουν επάνω τους» την εικόνα και τον ήχο των ψηφιακών προγραμμάτων) που συλλέχθηκαν από τη χοάνη σε πολύ μικρότερης συχνότητας φέρουσες σήματα, που είναι πολύ απλό να ταξιδέψουν μέσα από το ομοαξονικό καλώδιο μέχρι τον δέκτη χωρίς σοβαρές απώλειες. Το συνολικό κέρδος των LΝΒ είναι μεταξύ 50 και 60 db. Το pin που βρίσκεται στο βάθος του κυματοδηγού είναι στην ουσία η κεραία λήψης. Η όλη μονάδα είναι αυστηρά στεγανοποιημένη για τον λόγο ότι η παραμικρή υγρασία και σκόνη μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή της. (Τα περισσότερα Head Unit ευρείας κατανάλωσης πλέον συνδυάζουν την χοάνη, τον πολωτή και το LΝΒ σε μία μονάδα, ενώ άλλα έχουν επιμέρους μονάδες που πρέπει να συνδεθούν μεταξύ τους. Στη δεύτερη περίπτωση, πρέπει να τοποθετηθούν ανάμεσα φλάντζες από λάστιχο για απόλυτη στεγανότητα).
Τρεις παράγοντες επηρεάζουν το αποτέλεσμα της λήψης:
- πόσο καλά συλλαμβάνει ένα Head Unit το συγκεντρωμένο σήμα του κατόπτρου,
- πόσο καλά το ενισχύει, και
- πόσο καλά το μετατρέπει στις μέσες συχνότητες.
Από τα παραπάνω, μόνο στη σωστή τοποθέτηση μπορούμε να επέμβουμε ώστε να μεγιστοποιηθούμε το αποτέλεσμα. Η ενίσχυση και η μετατροπή του δορυφορικού σήματος για τη μεταφορά του με καλώδιο στον δέκτη μας είναι καθαρά θέμα του LΝΒ.
Τα LΝΒ διαθέτουν κάποια αναγραφόμενα τεχνικά χαρακτηριστικά, στο εγχειρίδιο τους είτε -συνήθως- πάνω στο «σώμα» τους. Οι κατασκευαστές εκεί δηλώνουν συνήθως τον βαθμό θορύβου και πιο σπάνια το gain του, δηλαδή τον βαθμό ενίσχυσής του. Σε κάποιες σπανιότερες περιπτώσεις, μπορεί να αναγράφονται δύο τιμές για τον βαθμό θορύβου, η ελάχιστη και η μέγιστη, πράγμα που προσφέρει μία συνολικότερη εικόνα για τη συμπεριφορά του LΝΒ. O βαθμός θορύβου φάσης, τέλος, σπάνια αναφέρεται πάνω στο σώμα των LΝΒ, όμως μπορεί να αναγράφεται στο εγχειρίδιο του. Γενικά, έχει επικρατήσει ένα LΝΒ να χαρακτηρίζεται και να ονομάζεται από τον βαθμό θορύβου που παρουσιάζει, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά κάποιο LΝΒ με μικρότερο βαθμό θα είναι καλύτερο από ένα LΝΒ με λίγο μεγαλύτερο, όταν το gain και ο θόρυβος φάσης δεν είναι σε ανάλογα πλαίσια ή όταν ο βαθμός θορύβου μεταβάλλεται σημαντικά στις διάφορες συχνότητες.
Είδη των LΝΒ
Τα LΝΒ της μπάντας Κu είναι πλέον όλα τύπου universal (δηλαδή λειτουργούν και στην χαμηλή και στην υψηλή μπάντα) και συναντώνται σε δύο τύπους: Με ενσωματωμένη χοάνη, για τα δορυφορικά κάτοπτρα offset, και σε τύπο 0-120 (φλάντζας) που χρησιμοποιούνται κυρίως σε μεγάλα παραβολικά κάτοπτρα, αλλά με τα κατάλληλα feeds μπορούν να χρησιμοποιηθεί και στα κάτοπτρα offset.
Τα LNB ενσωματωμένης χοάνης που είναι και τα πιο συνηθισμένα τα συναντούμε με μία, δύο, τέσσερις ή και οχτώ εξόδους, ώστε να τροφοδοτούν ταυτόχρονα έναν, δύο, τέσσερις ή και οχτώ διαφορετικούς δορυφορικούς δέκτες. Τα πιο συνηθισμένα LNB είναι αυτά με μία έξοδο, που τα ονομάζουμε «απλά» ή «Single». Αντίστοιχα, αυτά με δύο εξόδους τα ονομάζουμε «διπλά» ή «Twin» αυτά με τέσσερις εξόδους τα ονομάζουμε «Quad» ή «τεσσάρια» και τέλος αυτά με τις οκτώ εξόδους ονομάζονται «οκταπλά».
Τα «Quad» μοιάζουν στην εμφάνιση με τα «Quattro» που χρησιμοποιούνται σε κεντρικές εγκαταστάσεις ή επαγγελματικά κάτοπτρα. Τα «Quattro», στις τέσσερις εξόδους τους προσφέρουν μόνο ένα από τα τέσσερα τμήματα της μπάντας Κu (Η/Low, Η/High, V/Low, V/High). Η επιλογή του επιθυμητού τμήματος της μπάντας Κu από τον δέκτη γίνεται στην συνέχεια με χρήση ειδικού πολυδιακόπτη.
Μια τεχνολογία LNB που παρουσιάστηκε και έχει σχέση με τον τρόπο διανομής των σημάτων που λαμβάνει είναι τα Unicable. Στα LNB αυτού του είδους μπορούν να συνδεθούν με ένα μόνο καλώδιο πολλοί δέκτες σε σειρά μεταξύ τους κάνοντας χρήση της δυνατότητας Loop Through που έχουν οι δορυφορικοί δέκτες και να λαμβάνουν (έως 4 δέκτες) διαφορετικά προγράμματα συγχρόνως, δηλαδή να μπορεί ο κάθε δέκτης να κάνει λήψη από οποιαδήποτε πόλωση του LNB. Άλλος τρόπος σύνδεσης των δεκτών με Unicable LNB είναι με χρήση combiners. Στην περίπτωση χρήσης αυτού του είδους LNB, απαιτείται φυσικά χρήση δέκτη που υποστηρίζει αυτή την τεχνολογία.
Να αναφέρουμε τέλος ότι υπάρχουν και κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπως τα LΝΒ με δύο ή και τρεις χοάνες με ενσωματωμένο διακόπτη DiSEqC 1.0 που χρησιμοποιούνται για λήψη παράκεντρων δορυφόρων, και μονά LNB με ενσωματωμένο διακόπτη DiSEqC για σύνδεση με αυτό και δεύτερου LNB.